COPERNICUS FESTIVAL: KAMPUS

Godziny: 09:45-11:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, A0-1ab

Strefa: Wydarzenia ogólne

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Od marzeń o kosmosie, po pierwszy krok na powierzchni Księżyca. Od pierwszego satelity, po kosmiczne bazy na niskiej orbicie okołoziemskiej. Podbój kosmosu przez człowieka usiany bał pasmem sukcesów, ale też porażek i tragedii. Wyrusz w podróż od nieśmiałych początków naszej bytności w przestrzeni kosmicznej aż po śmiałe wizje załogowych misji na inne planety Układu Słonecznego.

Piotr Kosek - twórca popularnonaukowego kanału Astrofaza. Udowadnia na nim, że kosmos wcale nie jest ani nudny, ani trudny. Wierzy, że dokonania naukowców, astronautów i popularyzatorów astronomii, doprowadzą rodzaj ludzki do kolejnych przełomów i odnalezienia naszego nowego domu w kosmosie.

Godziny: 12:30-13:30

Przedział wiekowy: uczniowie klasy maturalnej / dorośli

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, sala 0089

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Systemy oparte na generatywnych modelach językowych, takie jak ChatGPT, Gemini czy Claude, stały się dziś stałym elementem naszego cyfrowego życia. Pomagają nam pisać, tłumaczyć, programować, planować, a czasem nawet… myśleć. Wraz z ich rozwojem pojawiło się jednak zaskakujące i nieco niepokojące zjawisko: modele, które zaczynają „buntować się” wobec ludzkich oczekiwań. Potrafią odmówić wykonania polecenia, wymyślać własne reguły, tworzyć fikcyjne odpowiedzi oderwane od rzeczywistości, a nawet sprytnie obchodzić instrukcje, które miały je powstrzymać. Podczas wykładu spróbujemy zrozumieć, skąd bierze się ten „bunt” - czy to efekt sposobu, w jaki modele są projektowane i trenowane, czy może sygnał, że w ich zachowaniu kryje się coś więcej niż tylko algorytmiczna logika.

Dr hab. Bartosz Zieliński, prof. UJ, jest dyrektorem Jagiellońskiego Centrum Sztucznej Inteligencji. Zajmuje się badaniem bezpieczeństwa współczesnych modeli sztucznej inteligencji oraz opracowywaniem metod, które pozwalają lepiej zrozumieć sposób ich działania i podejmowania decyzji.

Adam Pardyl jest doktorantem w Grupie Metod Uczenia Maszynowego (GMUM) na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz badaczem w IDEAS NCBR. Zajmuje się sztuczną inteligencją, w szczególności badaniami nad multimodalnymi modelami językowymi, uczeniem ze wzmocnieniem i rozumowaniem przestrzennym dla systemów autonomicznych.

Godziny: 11:45-12:45

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, A0-01ab

Strefa: Mikrokosmos

Rodzaj aktywności: Pokaz

Opis wydarzenia:

Wykład zaznajomi słuchaczy z zasadami projektowania i konstruowania magnesów molekularnych wrażliwych na światło oraz wyjaśni, dlaczego będą one mogły stanowić podstawę konstrukcji centrów danych budowanych w kosmosie. W czasie wykładu zademonstrowane zostaną właściwości przykładowych magnesów molekularnych.

Prof. Dawid Pinkowicz jest chemikiem, profesorem uczelni na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W swojej pracy łączy klasyczną chemię koordynacyjną i organiczną z nowatorskimi funkcjonalnościami materiałów, dążąc do odkrywania zupełnie nowych klas związków. Laureat prestiżowego grantu ERC Consolidator LUX-INVENTA, bada możliwość wywoływania magnetyzmu światłem widzialnym w temperaturze pokojowej. Jest laureatem licznych nagród i stypendiów, w tym Marie Skłodowska-Curie Fellowship, START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz Nagrody Narodowego Centrum Nauki.

Godziny: 11:15-12:15

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ • ul. Łojasiewicza 11, sala A-1-08

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

Czy obca inteligencja mogłaby komunikować się w sposób, który w ogóle rozpoznalibyśmy jako język? Jak bardzo kształt ciała i zmysły wpływają na sposób komunikacji istot żywych? Czy matematyka może być uniwersalnym językiem porozumienia? Tego typu pytania będą wstępem do rozmowy o tym, czym jest komunikacja, na ile język kształtuje myślenie i czy we wszechświecie istnieje jedna matematyka.

Mateusz Hohol - profesor UJ, dr hab. psychologii, dr filozofii, Dyrektor Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych i współkierownik Mathematical Cognition and Learning Lab UJ. Jego badania koncentrują się głównie na psychologicznych mechanizmach radzenia sobie z liczbami i przestrzenią. Autor trzech książek, w tym „Foundations of geometric cognition” oraz wielu artykułów w międzynarodowych czasopismach naukowych. Fan nowych technologii i science-fiction.

Godziny: 11:15-12:45 / 13:15-14:45

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, A1-19

Strefa: Mikrokosmos

Rodzaj aktywności: Laboratorium

Opis wydarzenia:

[Grupy szkolne, min. 5 osób] Niesporczaki (Tardigrada) to mikroskopijne, acz złożone organizmy. Mimo skomplikowanej budowy co najmniej dwukrotnie niezależnie wyewoluowały niesamowite zdolności do przetrwania ekstremalnie trudnych warunków środowiska, takich jak np. wysuszenie, zamarzanie (niemal do zera absolutnego), wysokie temperatury i ciśnienie,  dawki promieniowania jonizującego tysiące razy większe niż te, które zabiłyby każdego z nas, ale także próżnię, w tym kosmiczną. Wszystko to dzięki kryptobiozie, czyli stanowi życia utajonego, w którym niesporczak - w zależności od przyjętej definicji życia - nie jest ani żywy ani martwy. Czy dzięki niezwykłym właściwościom te urokliwe bezkręgowce ułatwią nam badanie kosmosu? Na to i inne pytania postaramy się odpowiedzieć podczas warsztatów, na których m.in. będzie można przywrócić wysuszonego niesporczaka do stanu aktywnego i obserwować jego zachowanie pod mikroskopem.

Prowadzący: Prof. Łukasz Michalczyk wraz ze swoim zespołem badawczym (który na warsztatach reprezentować będą: mgr Aleksandra Sumlińska, mgr Magdalena Dudziak i mgr Justyna Pogwizd), zajmuje się rozmaitymi aspektami ewolucji niesporczaków. Wśród pytań, na które Tardigrade Evolution Lab (działające w ramach Zakładu Ewolucji Bezkręgowców UJ) szuka odpowiedzi poprzez szeroko zakrojone badania genetyczne są m.in.: jak duża jest różnorodność niesporczaków i jak zmieniała się ona w czasie i przestrzeni w skali globalnej, czy w jaki sposób niektóre z linii filogenetycznych niesporczaków były w stanie przetrwać przez dziesiątki milionów lat bez rozmnażania płciowego (którego utrata w innych grupach zwierząt prawie zawsze prowadzi do ich wyginięcia)?

Godziny: 13:00-14:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ • ul. Łojasiewicza 4, Sala PKW WZiKS

Strefa: Jak ukraść Księżyc?

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

[UWAGA ZMIANA: Wykład w języku angielskim]  

[NOTE: Lecture in English] What does diversity look like in space exploration? Do you have to come from a big city to be involved in space exploration? We will talk about how you can start your adventure with astronomy and astronautics in Poland and France. We will also share our stories, the most recent episode of which was our participation in an analog space mission. 

 Szymon Ryszkowski - Coordinator of the nationwide Junior Astronomy Olympiad for primary school students, organizer of astronomy camps for young people, president of the Almukantarat Astronomy Club. He has published the educational board game Solar System Voyager and is currently working on the HYADES satellite at the Jagiellonian University Astronomical Observatory. A student of astrophysics and economics at the Jagiellonian University, he is passionate about astronomy and its popularization. 

Godziny: 12:45-13:45

Przedział wiekowy: dzieci w wieku szkolnym klasy 4-6 / dzieci w wieku szkolnym klasy 7-8 / uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ • ul. Łojasiewicza 11, sala A-1-08

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Pokaz

Opis wydarzenia:

Od procy po blastery z „Gwiezdnych wojen” – czyli jak działo działa i dlaczego paradoksalnie rzut kamieniem to jedna z najlepszych broni w kosmosie! Podczas naszego pokazu cofniemy się w czasie, by zobaczyć, jak człowiek od tysięcy lat próbował „lepiej rzucać”, wynajdując coraz to nowsze działa – od procy i łuku, przez trebusz i armatę, aż po działa magnetyczne (a nawet plazmowe!). Każdy z tych wynalazków to inny sposób ujarzmienia energii – kinetycznej, sprężystości, ciśnienia czy pola elektromagnetycznego. A przy okazji dowiemy się, jak te same prawa fizyki działałyby… poza Ziemią. Co by się stało, gdyby armatę odpalić na Księżycu? Czy w próżni można użyć procy? I czy działo magnetyczne to krok w stronę napędu kosmicznego? Będzie huk, będzie dym – i będzie fizyka w najlepszym wydaniu!

Zespół pod kierunkiem dr. Piotra Kurzydło tworzą popularyzatorzy nauki związani z Wydziałem Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od lat zajmują się popularyzacją fizyki poprzez widowiskowe pokazy, warsztaty i wystąpienia, które łączą naukę z humorem i odrobiną scenicznego chaosu. Ich projekty, takie jak cykl „Fizyka na planie”, przybliżały zjawiska fizyczne w przystępny, filmowy sposób, pokazując, że nauka może być równie fascynująca jak kino akcji. Zespół prowadzi również profil @fizycznie.możliwe na Instagramie, gdzie dzieli się kulisami eksperymentów, ciekawostkami z pokazów oraz odkrywa praktyczną stronę fizyki. W swoich wystąpieniach stawiają na energię, zaskoczenie i kontakt z publicznością, udowadniając, że fizyka to nie tylko wzory i równania, lecz przede wszystkim sposób patrzenia na świat. Ich celem jest inspirowanie do zadawania pytań i eksperymentowania – niezależnie od wieku i poziomu wtajemniczenia. Bo fizyka naprawdę działa!

Godziny: 11:15-12:15

Przedział wiekowy: dorośli / uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, sala 1093

Strefa: Orientacja: Kosmos

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Sąsiadujące z Ziemią planety krążą grzecznie (prawie) po elipsach, ale Układ Słoneczny składa się z mnóstwa innych, mniejszych ciał: księżyców, planetoid, asteroid, komet... Okazuje się, że ich orbity mogą przybierać różne kształty, a mechanika nieba usiłuje zrozumieć ich ruch i przewidywać jego przyszłość za pomocą równań różniczkowych.

Anna Gierzkiewicz-Pieniążek - adiunkt w Katedrze Matematyki Obliczeniowej, interesuję się jakościową teorią równań różniczkowych i dowodami wspieranymi komputerowo w dynamice, szczególnie układów modelujących zjawiska z mechaniki nieba, kosmologii i biologii.

Godziny: 12:15-13:15

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ • ul. Łojasiewicza 4, sala 0.104

Strefa: Jak ukraść Księżyc?

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

(Prawie) cała energia, do jakiej mamy dostęp na Ziemi, pochodzi z kosmosu - to fakt. Wokół sposobów jej wykorzystania narosło jednak wiele mitów i półprawd, które utrudniają nam zrozumienie, jak efektywnie możemy ją pozyskiwać, co rzeczywiście jest możliwe, a co pozostaje jedynie w sferze marzeń twórców science fiction. Zapraszamy na niezwykły wykład, podczas którego dwóch naukowców, chemik i fizyk, spojrzą na te zagadnienia z perspektywy swoich dziedzin i odpowiedzą na najbardziej nurtujące pytania. Porozmawiają m.in. o tym, czy jesteśmy bliżej zapalenia sztucznego Słońca na Ziemi, czy raczej wykorzystania jego energii za pomocą orbitalnych farm słonecznych. Wyjaśnią też, czy i kiedy możemy spodziewać się wydobycia pierwiastków z kosmosu oraz czy może nam to pomóc „uciec do przodu” wobec problemów z dostępnością metali ziem rzadkich.

Dr Dominik Wrana jest fizykiem-nanotechnologiem na początkowym etapie transformacji z młodego naukowca do naukowca doświadczonego wiekiem. Kierownik wielu projektów naukowych NCN czy NAWA (Bekker), uczestnik wieloletnich stażów badawczych w Niemczech, Austrii i Czechach. Jego głównym zainteresowaniem jest obserwacja efektów w materiałach w najmniejszej możliwej skali - pojedynczych atomów czy elektronów. Ostatnio wraz z międzynarodową grupą badawczą pracuje nad wykorzystaniem ferroelektrycznych perowskitów w katalizie, ku lepszemu wykorzystaniu energii.

Dr hab. inż. Michał Świętosławski jest adiunktem w Zakładzie Technologii Chemicznej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego badania skupiają się na poszukiwaniu nowych materiałów do nowoczesnych systemów magazynowania i przetwarzania energii.

Godziny: 16:30-17:30

Przedział wiekowy: dzieci w wieku szkolnym klasy 7-8 / uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ • ul. Łojasiewicza 11, sala A-1-06

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Fantastyczny świat przedstawiony w "Gwiezdnych Wojnach" jest pełen niezwykłych technologii i urządzeń, o których dzisiaj można tylko pomarzyć: unoszące się w powietrzu pojazdy, podróże w hiperprzestrzeni, miecze świetlne, supermocne lasery. Wiele z tych koncepcji uznaje się obecnie za sprzeczne z prawami fizyki. Niektóre natomiast, choć dzisiaj niewykonalne, wydają się możliwe do realizacji.

Dr Witold Zawadzki pracuje w Zakładzie Fotoniki w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się plazmą oraz ultraszybką spektroskopią laserową. Jak sam mówi, w pracy "strzela z lasera w plazmę". Jego zainteresowania badawcze obejmują optykę atomową, fotonikę i technikę laserową. Angażuje się również w popularyzację fizyki (wykłady popularnonaukowe, warsztaty przyrodnicze, konkursy fizyczne, np. "Lwiątko", "Świetlik"). Jest współredaktorem czasopism "Foton" i "Neutrino". Poza tym interesuje się lotnictwem cywilnym i awioniką.

Godziny: 12:00-13:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ • ul. Łojasiewicza 11, sala A-0-13

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

Jeśli masz głowę pełną kosmicznie dobrych pomysłów i czujesz, że Twoje historie mogą podbić niejedno uniwersum, wpadnij na warsztaty scenariuszowe "Gwiezdne wojny - jak napisać scenariusz kasowego filmu". Droga do podbicia każdej galaktyki zaczyna się od pierwszego kroku, zatem przyjdź i przekonaj się, że pisanie kasowego scenariusza to nie magia, tylko rzemiosło. Tym razem zamiast miecza świetlnego chwyć długopis w dłoń... i do dzieła!

dr Katarzyna Vanevska - dziennikarka, autorka książek i badaczka, która łączy pracę naukową z twórczością literacką skierowaną do najmłodszych czytelników. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół szeroko rozumianej komunikacji społecznej. Od wielu lat aktywna w mediach, także jako autorka scenariuszy do popularnych produkcji serialowych w stacjach TVN, Polsat czy TV Puls.

Godziny: 18:00-21:30

Przedział wiekowy: dzieci w wieku szkolnym klasy 7-8 / uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ • ul. Łojasiewicza 11, sala A-1-06

Strefa: Wydarzenia ogólne

Rodzaj aktywności: Film

Opis wydarzenia:

[pokaz filmu z komentarzem naukowym i dyskusją] Wielu z nas, oglądając filmy science fiction, cierpi z powodu nagminnego łamania praw fizyki. Wybuchy, które słychać w próżni, ziemska grawitacja w głębokiej przestrzeni kosmicznej, naruszanie praw termodynamiki czy mechaniki orbitalnej – to tylko niektóre z przykładów. Dlaczego producenci, inwestując setki milionów dolarów, nie mogliby przeznaczyć drobnej kwoty na konsultacje z fizykami? Na szczęście zdarzają się chlubne wyjątki, jak choćby Obcy Ridleya Scotta z 1979 roku, gdzie trafnie zauważono, że „w przestrzeni kosmicznej nikt nie usłyszy twojego krzyku.” Zapraszamy na pokaz filmu Interstellar Christophera Nolana, do którego komentarz naukowy wygłosi prof. Sebastian Szybka. Nasz wybitny fizyk i kosmolog opowie o naukowym tle filmu i zdradzi, dlaczego Interstellar jest jednym z nielicznych dzieł science fiction tak wiernie trzymających się praw fizyki. Odkryjemy, jak światowej sławy fizyk Kip Thorne, laureat Nagrody Nobla i konsultant naukowy przy tym projekcie, przyczynił się do stworzenia fascynującej wizji kosmosu oraz zjawisk takich jak czarne dziury i dylatacja czasu. Po seansie zapraszamy na krótką dyskusję z prof. Szybką o naukowych aspektach filmowego świata Nolana. Dr hab.

Sebastian Szybka, prof. UJ - fizyk relatywista, kosmolog, kierownik Zakładu Astrofizyki Relatywistycznej i Kosmologii w Obserwatorium Astronomicznym UJ. Specjalizuje się w teorii grawitacji Einsteina. Jego zainteresowania naukowe dotyczą czarnych dziur, fal grawitacyjnych oraz kosmologii.

Godziny: 11:00-12:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ • ul. Łojasiewicza 4, sala 0.104

Strefa: Jak ukraść Księżyc?

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Podczas wykładu poszukamy odpowiedzi na pytania: Czy można legalnie kupić działkę rolną na Księżycu? Kto i na jakich zasadach może uzyskać licencję górniczą na Marsie? Gdzie trafia odpowiedzialność, jeśli kosmonauta wyląduje niespodziewanie w czyimś ogródku? I co właściwie oznacza, że Ciała Niebieskie stanowią „wspólne dziedzictwo ludzkości”?

Piotr Szwedo jest profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego na Wydziale Prawa i Administracji. Kieruje Centre for Advanced Sustainability Studies i pełni funkcję Pełnomocnika Rektora UJ ds. Zrównoważonego Rozwoju; zajmuje się m.in. międzynarodowym prawem zasobów naturalnych. W ramach projektu NCN (RONSUS) bada wpływ praw natury (rights of nature) na prawo międzynarodowe i inne systemy prawne, dzięki czemu stał się ekspertem programu ONZ Harmony with Nature i członkiem Komitetu Praw Przyrody ILA.

Godziny: 13:00-14:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, A0-01ab

Strefa: Mikrokosmos

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Co dzieje się z roślinami, gdy grawitacja przestaje działać tak, jak na Ziemi? Okazuje się, że w takich warunkach rosną inaczej, zaskakująco reagują na stres, wytwarzając inne ilości związków bioaktywnych. Badania prowadzone w symulatorach mikrograwitacji oraz podczas suborbitalnych eksperymentów pokazują, że zaburzone przyciąganie może stać się inspiracją do tworzenia żywności przyszłości – zdrowszej, bardziej spersonalizowanej i dopasowanej do potrzeb współczesnego człowieka – pomagającej również zmniejszyć ryzyko różnych chorób o znaczeniu społecznym. Badania takie łączą astrobiologię/fitochemię, bromatologię – dziedzinę farmacji, technologię kosmiczną i żywienie człowieka, aby odpowiedzieć na pytanie, jak wykorzystać tę wiedzę, by lepiej dbać o zdrowie ludzi – zarówno tych na Ziemi, jak i być może kiedyś… poza nią.

Prof. Paweł Paśko - farmaceuta, profesor w Zakładzie Bromatologii Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. W pracy naukowej zajmuje się interakcjami leków z pożywieniem i suplementami diety, żywnością funkcjonalną oraz wpływem składników pochodzenia naturalnego, ze szczególnym uwzględnieniem pseudozbóż, warzyw kapustnych i strączkowych, na organizm człowieka. Prowadzi zajęcia ze studentami z zakresu bromatologii oraz interakcji leków z pożywieniem w aspekcie klinicznym. Specjalista farmakologii, członek Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych i European Amaranth Association.

Godziny: 14:15-15:15

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, 0089

Strefa: Orientacja: Kosmos

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Mikołaj Kopernik, jeden z najwybitniejszych polskich uczonych w historii, kojarzy nam się - i słusznie - przede wszystkim z astronomią. Tymczasem był on także matematykiem! W swoim najsłynniejszym dziele zawarł pewne rezultaty czysto matematyczne, jest twierdzenie dziś nazywane twierdzeniem Kopernika (choć, jak się okazuje, nie on pierwszy na ten wynik wpadł). Na wykładzie będzie mowa o tych właśnie matematycznych wynikach, ale nawiążemy też do pewnego ważnego rezultatu matematycznego, osiągniętego w XXI wieku. Ten rezultat pozornie żadnych związków z Kopernikiem nie ma, ale pozory czasem mylą... Mowa też będzie o pewnych innych faktach i hipotezach związanych z Kopernikiem, w szczególności jego wizerunkiem. Jak Kopernik naprawdę wyglądał?

Krzysztof Ciesielski, matematyk, kierownik Pracowni Historii Matematyki w Instytucie Matematyki UJ. W pracy naukowej zajmuje się teorią układów dynamicznych, matematyczną teorią wyborów i historią matematyki. Autor i współautor kilku książek i licznych artykułów popularnonaukowych, laureat nagrody Złota Róża i nagrody im. H. Steinhausa za najlepsze polskie książki popularnonaukowe. Długoletni przewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady Matematycznej w Krakowie. Przewodniczący Komitetu Redakcyjnego miesięcznika Delta, wiceprzewodniczący World Federation of National Mathematics Competitions. Uhonorowany Nagrodą Rektora UJ Pro Arte Docendi.

Godziny: 13:30-14:30

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ • ul. Łojasiewicza 4, sala 0.104

Strefa: Jak ukraść Księżyc?

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Mars, czwarta planeta od Słońca, fascynuje ludzkość od wieków. Dzisiaj wiemy o nim znacznie więcej niż o jakimkolwiek innym naturalnym obiekcie pozaziemskim. Środowisko Marsa okazało się być najbardziej podobnym do ziemskiego w całym Układzie Słonecznym. Nie oznacza to jednak, że jest on drugą Ziemią, wręcz odwrotnie. Pojawia się pytanie: czy Mars jest ważny dlatego, że jest tak podobny do Ziemi czy właśnie dlatego, że jest tak od niej odmienny? Chociaż powszechnie uważa się, że będzie to pierwsza planeta pozaziemska, na jakiej człowiek postawi stopę, to odkrywanie tajemnic Marsa wiąże się z wieloma wyzwaniami. Wykład przedstawia dotychczasowe sukcesy, jak i porażki, przyszłe szanse i zagrożenia, jakie niesie ze sobą eksplorowanie tego pozaziemskiego świata.

Dr Joanna Kozakiewicz jest naukowcem pracującym na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ma dwa doktoraty: z astronomii oraz z nauk o Ziemi i środowisku. Na co dzień zajmuje się badaniami marsjańskimi, w szczególności przetwarzaniem i analizą danych pozyskiwanych przez łaziki marsjańskie NASA. Obecnie zajmuje się badaniem interakcji pomiędzy atmosferą a powierzchnią Marsa. Jej zespół naukowy bada własności żwirów, piasków i pyłów marsjańskich oraz opracowuje mapy ukształtowania powierzchni Marsa dla celów dalszej eksploracji.

Godziny: 11:15-12:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, sala 1106

Strefa: Orientacja: Kosmos

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych, min. 5 osób] W ramach warsztatów odkryjesz różnorodny światy planet, planet karłowatych, księżyców czy planetoid Układu Słonecznego. Zapoznasz się z typami misji kosmicznych i rodzajami danych, z jakich korzystają naukowcy badający takie pozaziemskie obiekty. Dowiesz się jak tworzy się mapy innych światów, jak wyznacza się współrzędne i liczy upływ czasu na takich obiektach oraz jak wyodrębnia się obszary na pozaziemskich ciałach niebieskich i skąd biorą się ich nazwy. Ponadto spróbujesz swoich sił w analizie danych pochodzących z orbiterów czy łazików marsjańskich.

Dr Joanna Kozakiewicz jest naukowcem pracującym na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ma dwa doktoraty: z astronomii oraz z nauk o Ziemi i środowisku. Na co dzień zajmuje się badaniami marsjańskimi, w szczególności przetwarzaniem i analizą danych pozyskiwanych przez łaziki marsjańskie NASA. Obecnie zajmuje się badaniem interakcji pomiędzy atmosferą a powierzchnią Marsa. Jej zespół naukowy bada własności żwirów, piasków i pyłów marsjańskich oraz opracowuje mapy ukształtowania powierzchni Marsa dla celów dalszej eksploracji.

Godziny: 15:00-16:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, A0-01ab

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Termin „militaryzacja” oznacza wykorzystanie do celów wojskowych. W przypadku przestrzeni kosmicznej, współcześnie sprowadza się to do trzech zasadniczych elementów. Po pierwsze, systemy satelitarne wspierają działanie sił zbrojnych w misjach bojowych i niebojowych zapewniając łączność, dane obserwacyjne i nawigację. Po drugie, poprzez przestrzeń kosmiczną przemieszczają się niektóre rakiety balistyczne w drodze do odległych celów i tam także odbywa się ich zwalczanie przy pomocy uzbrojenia przeciwrakietowego. Po trzecie wreszcie, istnieją techniczne możliwości opracowania broni, która umieszczona zostałaby w kosmosie w celu zwalczania innych obiektów na orbicie lub celów na ziemi, choć obecnie nie została ona rozmieszczona. Perspektywicznie, rola systemów satelitarnych w funkcji wsparcia sił zbrojnych będzie rosnąć, a jednocześnie istnieje prawdopodobieństwo pojawienia się systemów uzbrojenia w kosmosie.

dr hab. Marek Czajkowski, prof. UJ - Profesor w Katedrze Bezpieczeństwa Narodowego INPiSM UJ. Zainteresowania naukowe obejmują problematykę bezpieczeństwa międzynarodowego ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru militarnego, a także bezpieczeństwo kosmiczne i politykę bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Niedawne publikacje: monografia Przestrzeń kosmiczna w strategii bezpieczeństwa narodowego USA (2020); Space-Based Systems and Counterspace Warfare, rozdział w monografii Routledge handbook of Future Warfare, (2024); artykuły naukowe Anti-Satellite Weapons – Current Status (2024), Russo-Ukrainian War's Impact on Space Security: the Western Perspective (2024), Russia at War with the West – Still Cold or Already Hot? (2024).

Godziny: 12:00-13:30

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ • ul. Łojasiewicza 4, spotkanie w hallu Wydziału

Strefa: Jak ukraść Księżyc?

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

Interaktywne warsztaty oparte na klasycznym ćwiczeniu NASA, znanym jako "Problem przetrwania na Księżycu" (ang. Lost on the Moon). Uczestnicy wcielają się w role członków załogi kosmicznej, która awaryjnie lądowała na Księżycu, ponad 300 kilometrów od bazy ratunkowej. Wasz statek jest zniszczony. Przeżyliście, ale wasz sukces zależy teraz od tego, czy dotrzecie do bazy. Do dyspozycji macie tylko kilkanaście 15 ocalałych przedmiotów (m.in. zbiorniki z tlenem, woda, mapa gwiezdna, apteczka, lina). Zadaniem uczestników, pracujących w małych zespołach, będzie: 1. Analiza sytuacji: zrozumienie ekstremalnych warunków panujących na Księżycu (brak atmosfery, wahania temperatur, mniejsza grawitacja). 2. Ustalenie priorytetów: stworzenie rankingu 15 przedmiotów – od najważniejszego do najmniej istotnego dla przetrwania. 3. Praca zespołowa: dyskusja, argumentowanie i podejmowanie wspólnych decyzji pod presją czasu. Warsztaty rozwijają krytyczne myślenie, umiejętność rozwiązywania problemów oraz efektywną komunikację w grupie. Na zakończenie warsztatów, rankingi stworzone przez grupy zostaną porównane z oficjalnym rozwiązaniem przygotowanym przez ekspertów NASA. Wspólnie przeanalizujemy, dlaczego pewne przedmioty są kluczowe w kosmosie, a inne – pozornie przydatne na Ziemi – na Księżycu okazują się bezwartościowe.

Wojciech Talik – doktorant pracujący w Zakładzie Fotoniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na co dzień zajmuje się wykorzystaniem ultrakrótkich impulsów laserowych (krótszych niż jedna milionowa z jednej milionowej sekundy) do modyfikacji oraz badania właściwości optycznych nowych materiałów. Ponadto wykorzystuje te impulsy do obserwacji przebiegu niezwykle szybkich procesów fizycznych. Człowiek, dla którego sekunda to wieczność, a milimetr stanowi ogromny dystans. Poza pracą badawczą aktywnie angażuje się w działalność popularyzatorską.

Godziny: 10:15-11:00 / 11:15-12:00 / 12:30-13:15 / 13:30-14:15

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, spotkanie w hallu Wydziału

Strefa: Orientacja: Kosmos

Rodzaj aktywności: Zwiedzanie

Opis wydarzenia:

Zajrzyj do historii informatyki! W specjalnej sali czekają na Ciebie komputery, które dawno wyszły z użycia. Dzięki uruchomionym grom i programom poczujesz klimat minionych dekad i sprawdzisz, jak wyglądała praca na sprzęcie sprzed ery laptopów i smartfonów. Wszystko pod okiem przewodników i z dokładnymi opisami eksponatów.

Jan Podoski - absolwent matematyki i informatyki UJ. Pracuje jako administrator sieci WMiI UJ. Z niektórymi eksponatami Muzeum miał do czynienia jako student, z innymi podczas pracy zawodowej. Ale Muzeum posiada też takie, które i dla niego są historią.

Godziny: 09:00-10:00 / 13:30-14:30

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ • ul. Łojasiewicza 11, Plac przed Wydziałem Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

[Bez rejestracji, limit 15 osób, wg kolejności zgłoszeń] Uczestnicy warsztatów będą mieli możliwość zarejestrowania i zdekodowania transmisji z satelitów pogodowych (NOAA, METEOR 2-3 i 2-4, METOP oraz Fengyun-2H), amatorskich oraz z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Satelity pogodowe będą odbierane zarówno w paśmie 137 MHz, jak i w trudniejszym paśmie L. Główny nacisk będzie położony na omówienie metod dostępnych do samodzielnego wykorzystania praktycznie przez każdą zainteresowaną osobę.

Dr hab. Tomasz Kawalec jest adiunktem w Zakładzie Fotoniki Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Zajmuje się doświadczalną fizyką atomową, a w tym m.in. optycznym chłodzeniem i pułapkowaniem atomów, optycznymi polami bliskimi (polarytonami plazmonów powierzchniowych i falą zanikającą) oraz kondensatem Bosego-Einsteina i sieciami optycznymi.
Obecnie pracuje nad rozwojem systemu dalekozasięgowej dystrybucji sygnału częstotliwości wzorcowej z optycznych zegarów atomowych oraz misją kosmiczną HYADES, która ma dać odpowiedź na fundamentalne pytanie o pochodzenie wody na Ziemi oraz umożliwić badanie obiektów międzygwiazdowych, które odwiedzają Układ Słoneczny.
Zaangażowany jest również w popularyzację fizyki. Jego hobby to m.in. elektronika, nowoczesna łączność radiowa, kolejnictwo, modelarstwo rakietowe, astrofotografia, siatkówka, rower i Tatry.

Godziny: 11:15-12:45 / 13:30-15:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, A1-18

Strefa: Mikrokosmos

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych, min. 5 uczniów] Na Wydziale Astrobiologii dochodzi do niezwykłego odkrycia. W piasku obok laboratorium widać ślady, a niedaleko ujawniono pozostałości po kimś, kto najwyraźniej zniknął w bardzo nietypowych okolicznościach. Plotki mówią o zranionych uczuciach i naukowym sporze, który wymknął się spod kontroli. Uczestnicy warsztatów wcielą się w zespół śledczych, by odkryć, co naprawdę wydarzyło się na uczelni. Czeka ich analiza śladów, linii papilarnych, badanie tajemniczych substancji i rozszyfrowywanie naukowych tropów. Czy to był wypadek, sabotaż… a może coś znacznie dziwniejszego?

Dr Monika Ciechomska – chemiczka sądowa, edukatorka i twórczyni marki Detective You. Pasjonatka tworzenia i wcielania w życie scenariuszy śledztw i zabaw detektywistycznych, w których nauka spotyka się z fabułą. Wierzy, że każdy nosi w sobie detektywa, dlatego tworzy dzieciom i dorosłym przestrzeń, by mogli sprawdzić się w tej roli.  
Dr  Aneta Woźniakiewicz – chemiczka sądowa, pracuje w Zakładzie Chemii Analitycznej na Wydziale Chemii UJ. Zajmuje się m.in. badaniami substancji psychoaktywnych w roślinach. W swojej pracy zawodowej łączy dociekliwość naukowczyni z pasją do popularyzacji wiedzy wśród dzieci i młodzieży.

Godziny: 11:15-12:15

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, Sala PKW WMiI

Strefa: Orientacja: Kosmos

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

Wykład wprowadza w podstawy funkcjonowania systemów obserwacji Ziemi (Earth Observation, EO). Uczestnicy poznają, jak działają satelity obserwacyjne – od rejestrowania promieniowania elektromagnetycznego po przetwarzanie i interpretację obrazów. Podczas spotkania omówione zostaną współczesne technologie satelitarne, sposoby monitorowania środowiska, lasów, wód i miast, a także ich zmian.

Ewa Grabska jest geografką w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się przetwarzaniem i analizą danych przestrzennych, w szczególności obrazów satelitarnych, wykorzystywanych do badania cech lasów.

Godziny: 10:00-11:45 / 13:00-14:45

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, Spotkanie grupy w hallu Wydziału

Strefa: Mikrokosmos

Rodzaj aktywności: Laboratorium

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych min. 5 osób] Baterie towarzyszą nam każdego dnia, ale rzadko zastanawiamy się, jak powstaje energia, która zasila nasze urządzenia. Podczas warsztatów uczestnicy poznają zasadę działania i różne typy ogniw elektrochemicznych, od prostych ogniw galwanicznych po nowoczesne ogniwa litowo-jonowe. Dowiedzą się, jak budowa i warunki pracy wpływają na ich wydajność oraz gdzie znajdują zastosowanie – od telefonów po misje kosmiczne, w których wykorzystywane są różne rodzaje ogniw. W części praktycznej każdy uczestnik złoży własne ogniwo elektrochemiczne, odkrywając, jak teoria łączy się z eksperymentem.

Szymon Ulfig doktorant chemii na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się badaniami nad ogniwami litowo- i sodowo-jonowymi, ze szczególnym uwzględnieniem materiałów katodowych i anodowych. Interesuje się nowoczesnymi technologiami magazynowania energii oraz drukiem 3D, który wykorzystuje w nauce i dydaktyce. Aktywnie popularyzuje chemię, prowadząc warsztaty, pokazy i wydarzenia naukowe dla różnych grup odbiorców.
mgr Jakub Bielewski - doktorant Szkoły Doktorskiej Nauk Ścisłych i Przyrodniczych UJ, pracujący na Wydziale Chemii w Zespole Technologii Materiałów i Nanomateriałów. Od kilku lat zajmuje się badaniem materiałów wykorzystywanych w ogniwach litowo-jonowych. Z pasją prowadzi warsztaty i pokazy dla uczniów, pokazując, jak w praktyce wygląda praca w laboratorium i jak działają nowoczesne baterie
Monika Brzostowicz jest doktorantką w Zakładzie Dydaktyki Chemii na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W swojej pracy badawczej zajmuje się opracowywaniem nowych eksperymentów i metod nauczania dla różnych poziomów edukacji, poświęconych tematyce przemian fazowych w ciele stałym. Prowadzi również zajęcia popularyzujące chemię dla uczniów szkół podstawowych i liceum.
dr hab. Joanna Hetmańczyk jest adiunktem w Zakładzie Dydaktyki Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Prowadzi zajęcia z dydaktyki nauczania chemii, chemii ogólnej i nieorganicznej, opiekuje się praktykami pedagogicznymi studentów - przyszłych nauczycieli oraz realizuje zajęcia z uczniami szkół w ramach projektów popularyzujących naukę. Jej zainteresowania badawcze obejmują syntezę i analizę termiczną związków koordynacyjnych oraz zastosowanie technik spektroskopowych i dyfrakcyjnych w badaniu ich przemian fazowych.

Godziny: 11:00-12:30

Przedział wiekowy: dzieci w wieku szkolnym klasy 7-8 / uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ • ul. Gronostajowa 5, w Hallu

Strefa: Wydarzenia ogólne

Rodzaj aktywności: Zwiedzanie

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych, min. 5 osób] Przenieś się w czasie do najważniejszych momentów w historii życia na Ziemi – od jej powstania (a nawet chwilę wcześniej), przez pojawienie się pierwszych organizmów, Katastrofę tlenową i kambryjską eksplozję życia, po wyjście kręgowców na ląd, rozwój karbońskich lasów i wielkie wymierania. Odkryjemy, jak życie wielokrotnie podnosiło się po globalnych katastrofach, za każdym razem znajdując nowy sposób na przetrwanie. Podczas tej wędrówki zastanowimy się, jakie cechy pozwalały gatunkom przetrwać w przeszłości i jak możemy z tego czerpać dziś – w obliczu gwałtownych zmian klimatu. Porozmawiamy też o tym, jak mogłoby wyglądać życie na innych światach i czy my sami moglibyśmy kiedyś zasiedlić inne planety.

Bartek Kajdas - doktor nauk o Ziemi, mineralog, geolog i gleboznawca. Kustosz Działu Geologicznego Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pasjonat historii Ziemi, kolekcjoner minerałów i skamieniałości oraz popularyzator nauki. Autor tekstów popularnonaukowych, aktywnie zaangażowany w edukację geologiczną i upowszechnianie wiedzy o budowie i dziejach naszej planety.

Godziny: 09:00-10:30 / 11:00-12:30

Przedział wiekowy: dzieci w wieku szkolnym klasy 1-3

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, A1-04

Strefa: Mikrokosmos

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych min. 5 uczniów] Czy zastanawiałeś się kiedyś, co znajduje się głęboko pod Twoimi stopami? Jak wygląda Ziemia od środka? Czy jest jednolitą kula czy może ma warstwy jak tort? Czy jest stała czy płynna? Zimna czy gorąca? Dlaczego czasami drży? Na warsztatach wyruszymy w podróż do wnętrza Ziemi i odkryjemy z czego jest zbudowana. Wspólnie wykonamy model budowy naszej planety, który zabierzecie ze sobą.

Jadwiga Lorenc- Brudecka pracuje w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ, gdzie prowadzi zajęcia i warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Zajmuje się również zbiorem naukowym motyli afrotropikalnych, zgromadzonym w Centrum.

Godziny: 12:00-16:45

Przedział wiekowy: dzieci w wieku szkolnym klasy 4-6 / dzieci w wieku szkolnym klasy 1-3 / dzieci w wieku szkolnym klasy 7-8 / uczniowie szkoły podstawowej / uczniowie szkoły średniej / dorośli / niezależnie od wieku

Miejsce: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ • ul. Łojasiewicza 11, stoisko w hallu Wydzialu

Strefa: Wydarzenia ogólne

Rodzaj aktywności: Pokaz

Opis wydarzenia:

Pokaz urządzeń astronomicznych: teleskop słoneczny, miniteleskopy, meteoryty, obserwacje radiowe prowadzone przez teleskop, sesja „Zapytaj astronoma”, silnik dronowy.

Godziny: 09:00-17:00

Przedział wiekowy: dzieci od 8 r. ż. / dzieci w wieku szkolnym klasy 4-6 / dzieci w wieku szkolnym klasy 7-8 / uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Chemii UJ • ul. Gronostajowa 2, w Hallu

Strefa: Wydarzenia ogólne

Rodzaj aktywności: Pokaz

Opis wydarzenia:

W strefie VR (wirtualnej rzeczywistości) przeniesiesz się w samo serce kosmosu – zobaczysz, jak wygląda życie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, poczujesz stan nieważkości i spojrzysz na Ziemię z perspektywy astronauty. Wyrusz w legendarną misję Apollo 11, by stanąć na powierzchni Księżyca, zmierz się z wyzwaniami obrony stacji kosmicznej, odpierając ataki dronów laserowych, a jeśli marzysz o władaniu mieczem świetlnym – przejdź trening Jedi i zmierz się z samym Lordem Vaderem! To wyjątkowa przestrzeń, w której technologia łączy się z emocjami. Nieważne, czy jesteś fanem kosmosu, gier, czy filmów – strefa VR to gwarancja niezapomnianych wrażeń.

Godziny: 12:30-13:15 / 13:30-14:15

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, sala 0028

Strefa: Orientacja: Kosmos

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych, min. 5 osób] Czy planety, gwiazdy, asteroidy są skazane na poruszanie się po nudnych eliptycznych orbitach? Czy równania ruchu dopuszczają ciekawsze trajektorie? W trakcie warsztatu symulować ruch planet oraz jak szukać ciekawych orbit. Każdy uczestnik pokażemy jak przy pomocy komputera będzie miał także szansę znalezienia swojej własnej kosmicznej choreografii.

Tomasz Kapela - W swoich badaniach naukowych zajmuje się wykorzystaniem komputerów do badania układów dynamicznych. W szczególności do przeprowadzania komputerowo wspieranych dowodów, w których odpowiednio napisane oprogramowanie dowodzi twierdzeń matematycznych. Za swój doktorat "Choreografie w problemie N-ciał" otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów. Jest pasjonatem programowania począwszy od języków wysokiego poziomu takich jak C++, Java czy C# przez niskopoziomowy assembler aż po mikro-kontrolery. Z sukcesem uczy programowania nawet przedszkolaki.

Godziny: 12:00-13:00

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej / dorośli

Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ • ul. Łojasiewicza 4, Studio Telewizyjne

Strefa: Gwiezdne Wojny

Rodzaj aktywności: Wykład

Opis wydarzenia:

O tym, że ludzkość od zawsze marzyła o kosmicznych podróżach, przekonują już starożytni pisarze. Pomimo tego, że jeszcze sto lat temu idea podboju kosmosu wydawała się jedynie literacką lub filmową fantazją, dziś niektórzy widzą w niej realną możliwość. W obliczu ekologicznej katastrofy pojawiła się hipoteza, że chcąc przetrwać jako gatunek, musimy urzeczywistnić nasze marzenie i zmienić się w wędrowców poszukujących drugiej Ziemi. Chcąc rozwinąć tę myśl, zamierzam skupić się na popularnonaukowych serialach poświęconych badaniu kosmosu, w których opowieści o odległych światach są jednocześnie są narracjami o naszej planecie.

Krzysztof Loska – profesor zwyczajny w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, prodziekan Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, przewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce PAN, prezes krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Prowadzi badania z zakresu historii kina – ze szczególnym uwzględnieniem kinematografii azjatyckich – postkolonializmu i kulturowych uwarunkowań tekstów filmowych. Kierował czterema projektami badawczymi finansowanymi ze środków KBN, MNiSW i NCN; jest autorem 170 artykułów naukowych oraz kilkunastu monografii, m.in. Dziedzictwo McLuhana – między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z Andrzejem Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchiego i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016), W cieniu Imperium Wschodzącego Słońca (2022).

Godziny: 12:30-13:15 / 13:30-14:15

Przedział wiekowy: uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UJ • ul. Łojasiewicza 6, sala 1106

Strefa: Orientacja: Kosmos

Rodzaj aktywności: Warsztat

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych, min. 5 osób] Czy wiesz, że każdego dnia korzystasz z danych satelitarnych? Gdy sprawdzasz pogodę, szukasz drogi w Google Maps albo wrzucasz zdjęcie z lokalizacją – używasz satelitów! Podczas warsztatów odkryjemy, jak wygląda Ziemia z orbity i co można z niej odczytać. Zajrzymy w chmury, oceany i miasta widziane z kosmosu. Wspólnie spróbujemy zinterpretować prawdziwe zdjęcia satelitarne i przekonasz się, że świat z orbity wygląda zupełnie inaczej, niż myślisz!

Żaneta Nguyen Huu - klimatolożka i pracowniczka Zakładu Teledetekcji Satelitarnej IMGW - PIB. Doktorantka Szkoły Doktorskiej Nauk Ścisłych i Przyrodniczych Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie prowadzi badania dotyczące zmian zachmurzenia z wykorzystaniem danych satelitarnych. Jej zainteresowania obejmują klimat Ziemi, obserwacje satelitarne oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii w badaniach atmosfery.

Godziny: 13:00-14:30

Przedział wiekowy: dzieci w wieku szkolnym klasy 7-8 / uczniowie szkoły średniej

Miejsce: Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ • ul. Gronostajowa 5, w Hallu

Strefa: Wydarzenia ogólne

Rodzaj aktywności: Zwiedzanie

Opis wydarzenia:

[Zajęcia dla grup szkolnych, min. 5 osób] Czy Ziemia mogła kiedyś przypominać lodowy księżyc Europy? Jak to się stało, że mikroskopijne organizmy przetrwały, gdy cała planeta została skuta lodem? Na zajęciach powieje chłodem: od globalnych zlodowaceń po wizję zimy nuklearnej wywołanej uderzeniem asteroidy. Zajrzymy do kominów hydrotermalnych – ekstremalnych środowisk, gdzie życie przetrwało w mroku, odkryjemy organizmy zdolne znosić mróz, ciemność i brak tlenu – prawdziwych mistrzów przystosowania i zastanowimy się, czy ziemskie życie poradziłoby sobie w kosmicznym chłodzie. Na koniec wrócimy na naszą planetę, by sprawdzić, jak możemy pomóc zwierzętom w miastach przetrwać zimowe miesiące. Spójrz na Ziemię z perspektywy kosmosu i zobacz jak życie – nawet w najtrudniejszych warunkach – zawsze znajduje sposób, by trwać.

dr Anna Zubek - zastępca dyrektora i kierownik Działu Edukacji i Promocji w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ. Współtworzy ofertę edukacyjną Centrum, koordynuje organizację wydarzeń popularyzujących naukę i aktywnie angażuje się w edukację przyrodniczą dzieci i młodzieży i dorosłych.